Το _ _ _ _ _ _ του Πλάτωνα [Ι]

Υπάρχει ένα εκπληκτικό, και πολυχρησιμοποιημένο, απόσπασμα από τους Νόμους του Πλάτωνα. Διαβάστε το προσεκτικά, παρότι η μετάφραση δεν είναι της προκοπής.

«Η ύψιστη απ' όλες τις αρχές είναι πως ποτέ κανένας, άντρας ή γυναίκα, δεν επιτρέπεται να δρα ανεξάρτητα από τους αρχηγούς. Ούτε ο νους κανενός θα 'πρεπε να εθιστεί έτσι που αυτός να αφήνεται να κάνει ο,τιδήποτε με δική του πρωτοβουλία. Ούτε από ζήλο, ούτε ακόμα χάριν παιδιάς.

Αλλά τόσο στον πόλεμο, όσο και σε περίοδο ειρήνης, θα προσέχει πάντα τον αρχηγό του και θα τον ακολουθεί πιστά. Και στο παραμικρό ζήτημα ακόμα θα υπακούει στις εντολές του αρχηγού. Για παράδειγμα, θα πρέπει να σηκώνεται ή να κινείται ή να γυμνάζεται ή να πλένεται ή να γευματίζει ή να αναλαμβάνει καθήκοντα νυχτοφύλακα ή αγγελιαφόρου μόνον εάν έχει διαταχθεί να το κάνει.

[…] Με δυο λόγια, οφείλουμε να συνηθίσουμε σε αυτόματη αποβολή της συνήθειας να κάνουμε κάτι χωρίς τις εντολές του. Πρέπει να μάθουμε να ζούμε όσο πιο καλά γίνεται ως μέλη μιας ομάδας, γιατί αυτό είναι το καλύτερο και πιο αποτελεσματικό μέσο που εξασφαλίζει τη σωτηρία και την τελική νίκη σε καιρό πολέμου. Καθένας από μας οφείλει να εξασκείται από τα παιδικά του χρόνια στον τρόπο που θα διοικεί και θα διοικείται από τους άλλους. Η ιδέα της ανεξάρτητης, από τις εντολές των αρχηγών, δράσης πρέπει να εξαλειφθεί για πάντα από τη ζωή όλων των ανθρώπων…» [1]

---

[1] «μέγιστον δὲ τὸ μηδέποτε ἄναρχον μηδένα εἶναι, μήτ' ἄρρενα μήτε θήλειαν, μηδέ τινος ἔθει ψυχὴν εἰθίσθαι μήτε σπουδάζοντος μήτ' ἐν παιδιαῖς [942b] αὐτὸν ἐφ' αὑτοῦ τι κατὰ μόνας δρᾶν, ἀλλ' ἔν τε πολέμῳ παντὶ καὶ ἐν εἰρήνῃ πάσῃ πρὸς τὸν ἄρχοντα ἀεὶ βλέποντα καὶ συνεπόμενον ζῆν, καὶ τὰ βραχύταθ' ὑπ' ἐκείνου κυβερνώμενον, οἷον ἑστάναι θ' ὅταν ἐπιτάττῃ τις καὶ πορεύεσθαι καὶ γυμνάζεσθαι καὶ λοῦσθαι καὶ σιτεῖσθαι καὶ ἐγείρεσθαι νύκτωρ εἴς τε φυλακὰς καὶ παραγγέλσεις [...] ἑνί τε λόγῳ τὸ χωρίς τι τῶν ἄλλων πράττειν διδάξαι τὴν ψυχὴν ἔθεσι μήτε γιγνώσκειν μήτ' ἐπίστασθαι τὸ παράπαν, ἀλλ' ἁθρόον ἀεὶ καὶ ἅμα καὶ κοινὸν τὸν βίον ὅτι μάλιστα πᾶσι πάντων γίγνεσθαι--τούτου γὰρ οὔτ' ἔστιν οὔτε ποτὲ μὴ γένηται κρεῖττον οὔτε ἄμεινον οὔτε τεχνικώτερον εἰς σωτηρίαν τὴν κατὰ πόλεμον καὶ νίκην-- τοῦτο ἐν εἰρήνῃ μελετητέον εὐθὺς ἐκ τῶν παίδων, ἄρχειν τε ἄλλων ἄρχεσθαί θ' ὑφ' ἑτέρων· τὴν δ' ἀναρχίαν ἐξαιρετέον [942d] ἐκ παντὸς τοῦ βίου ἁπάντων τῶν ἀνθρώπων…» Πλάτων, Νόμοι, 942 a-d [Αρχαίο Κείμενο].