Μια -αρχαιοελληνική- "νύχτα" στη Χιλή

"... για εκείνους που μαζεύουν τα σταφύλια και για εκείνους που κοιτάζουν από το βουνό τον μακρινό ορίζοντα..."

Τη νύχτα του θριάμβου του Αλλιέντε [...] όταν επέστρεψα στο σπίτι μου βάλθηκα να διαβάζω τους έλληνες κλασικούς. "Ας γίνει το θέλημα του Θεού" μονολόγησα. "Εγώ θα ξαναδιαβάσω τους Έλληνες". Άρχισα με τον Όμηρο, όπως προστάζει η παράδοση, και συνέχισα με τον Θαλή τον Μιλήσιο, τον Ξενοφάνη τον Κολοφώνιο, τον Αλκμέωνα τον Κροτωνιάτη και τον Ζήνωνα τον Ελεάτη (τι καλός που ήταν!), κι ύστερα σκότωσαν ένα στρατηγό ευνοϊκά διακείμενο προς τον Αλιέντε και η Χιλή αποκατέστησε τις διπλωματικές της σχέσεις με την Κούβα και η εθνική απογραφή κατέγραψε συνολικά 8.884.768 Χιλιανούς και στην τηλεόραση άρχισαν να προβάλλουν το σίριαλ Δικαίωμα στη ζωή, κι εγώ διάβασα τον Τυρταίο τον Σπαρτιάτη και τον Αρχίλοχο τον Πάριο και τον Σόλωνα τον Αθηναίο και τον Ιππώνακτα τον Εφέσιο και τον Στησίχορο από την Ιμέρα και τη Σαπφώ από τη Λέσβο και τον Θέογνι από τα Μέγαρα και τον Ανακρέοντα από την Τέω και τον Πίνδαρο τον Θηβαίο (από τους αγαπημένους μου), και η κυβέρνηση εθνικοποίησε το χαλκό και ύστερα το νίτρο και το σίδηρο και ο Πάμπλο Νερούδα διακρίθηκε με το Βραβείο Νόμπελ και ο Ντίας Κασανουέβα με το Εθνικό Βραβείο Λογοτεχνίας και ο Φιντέλ Κάστρο επισκέφτηκε τη χώρα και πολλοί νόμισαν πως θα έμενε εδώ για πάντα και σκότωσαν τον πρώην χριστιανοδημοκράτη υπουργό Πέρες Σουχόβικ και ο Λαφουρκάδε εξέδωσε το Λευκό περιστεράκι κι εγώ του έκανα μια καλή κριτική, ένα σχόλιο διθυραμβικό σχεδόν, μολονότι κατά βάθος ήξερα ότι ήταν ένα μυθιστόρημα που δεν άξιζε τίποτα, και διοργανώθηκε η πρώτη πορεία "Διαμαρτυρίας της Κατσαρόλας" εναντίον του Αλιέντε, κι εγώ διάβασα τον Αισχύλο και τον Σοφοκλή και τον Ευριπίδη, όλες τις τραγωδίες, και τον Αλκαίο τον Λέσβιο και τον Αίσωπο και τον Ησίοδο και τον Ηρόδοτο (που είναι μάλλον Τιτάνας κι όχι άνθρωπος), και στη Χιλή ακολούθησαν η πενία και ο πληθωρισμός και η μαύρη αγορά και οι μακριές ουρές για να εξασφαλίσει κανείς φαγητό και η Αγροτική Μεταρρύθμιση απαλλοτρίωσε το τσιφλίκι του Φέργουελ και πολλά άλλα τσιφλίκια και ιδρύθηκε η Εθνική Γραμματείας για τη Γυναίκα και ο Αλιέντε επισκέφθηκε το Μεξικό και τη Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών στη Νέα Υόρκη και ξέσπασαν ταραχές κι εγώ διάβασα τον Θουκυδίδη, τους μακροχρόνιους πολέμους του Θουκυδίδη, για τα ποτάμια και τα λαγκάδια, για τους αέρηδες και τα οροπέδια που διατρέχουν τις μαυρισμένες από το χρόνο σελίδες, και για τους άντρες του Θουκυδίδη, για τους ένοπλους άντρες του Θουκυδίδη αλλά και για τους άοπλους, για εκείνους που μαζεύουν τα σταφύλια και για εκείνους που κοιτάζουν από το βουνό τον μακρινό ορίζοντα, αυτό τον ορίζοντα στον οποίο βρισκόμουν χαμένος ανάμεσα σε εκατομμύρια άλλα πλάσματα, περιμένοντας να γεννηθώ, διάβασα γι' αυτό τον ορίζοντα που κοίταξε ο Θουκυδίδης και που μέσα του έτρεμα κι εγώ, διάβασα και τον Δημοσθένη και τον Μένανδρο και τον Αριστοτέλη και τον Πλάτωνα (που είναι πάντα ωφέλιμος), και έγιναν απεργίες και κάποιος συνταγματάρχης ενός συντάγματος τεθωρακισμένων δοκίμασε να κάνει πραξικόπημα και κάποιος κάμεραμαν κινηματογράφησε τον ίδιο του το θάνατο και ύστερα σκότωσαν τον ναυτικό υπασπιστή του Αλιέντε και ακολούθησαν αναταραχές, λοιδορίες, οι Χιλιανοί βλασφημούσαν, ζωγράφιζαν τους τοίχους και ύστερα σχεδόν μισό εκατομμύριο άνθρωποι παρέλασαν σε μια μεγάλη διαδήλωση υποστήριξης στον Αλιέντε και ύστερα ήρθε το πραξικόπημα, η ανταρσία του στρατού, και βομβάρδισαν το Λα Μονέδα και όταν σταμάτησε ο βομβαρδισμός ο πρόεδρος αυτοκτόνησε και όλα τελείωσαν.

Τότε εγώ έμεινα ασάλευτος, με το δάχτυλο στη σελίδα που διάβαζα και σκέφτηκα: Τι γαλήνη! Σηκώθηκα και πρόβαλα στο παράθυρο: τι σιωπή! [...]
Οι μέρες που ακολούθησαν ήταν αρκετά ήρεμες κι εγώ είχαν κουραστεί να διαβάζω τόσους Έλληνες. Έτσι ξανάπιασα τη χιλιάνικη λογοτεχνία.

Ρομπέρτο Μπολάνιο

Από το ενδιαφέρον μυθιστόρημα του χιλιάνου Ρομπέρτο Μπολάνιο [1953-2003], Τελευταία Νύχτα στη Χιλή [μετ. Χριστίνα Θεοδωροπούλου, εκδ. Μεταίχμιο, Αθήνα 2004, σελ. 102-107], όπου ο Σεμπαστιάν Ουρούτια Λακρουά, ιερέας -και μέλος του Opus Dei-, κριτικός της λογοτεχνίας και μέτριος ποιητής, μέλος της χιλιάνικης διανόησης, ανακεφαλαιώνει τα σημαντικότερα γεγονότα της ζωής του, μια νύχτα που πιστεύει πως θα 'ναι η τελευταία της ζωής του. [Οι υπογραμμίσεις δικές μου.]