Πέμπτη, Ιουλίου 13, 2006

Το _ _ _ _ _ _ του Πλάτωνος [VI] [Η Προτομή]

Όπως θα έχετε παρατηρήσει, στο κάτω μέρος της δεξιάς στήλης αυτών των σελίδων υπάρχει τις δύο τελευταίες ημέρες η φωτογραφία μιας προτομής του Πλάτωνα, που συνοδεύεται και από μία ρήση του ανδρός. Μ' αυτόν τον τρόπο τιμώ, με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, τον Μέγιστο Χορηγό αυτού του επεισοδίου των Θ & Δ. Θα υπάρξουν και άλλοι Μεγάλοι ή Μικρότεροι ή Ήσσονες Χορηγοί, αλλά ο Πλάτων θα είναι πάντα ο Μέγιστος.

Αφορμή για την ανάρτηση της φωτογραφίας και την καταχώρηση της ρήσης αποτέλεσαν τα δύο αποσπάσματα από το -έξοχο- βιβλίο του Χαράλαμπου Θεοδωρίδη, Επίκουρος - Η Αληθινή Όψη του Αρχαίου Κόσμου [Βιβλιοπωλείον της "Εστίας", Αθήνα, 1981, σελ. 332 και 331 αντίστοιχα], που ακολουθούν. [Οι τίτλοι και οι υπογραμμίσεις είναι δικοί μου.]

Κορώνα σε πανηγυρικούς

Συναισθάνεται ο Πλάτων πως η λατρεία των άστρων κι η αστρολογία έχει
πατρίδα την Ανατολή, την Αίγυπτο και τη Συρία: "ο πρώτος ταύτα κατιδών
βάρβαρος ην", κι αυτό βαστάει από κλιματολογική αιτία, επειδή το
"κάλλος της θερινής ώρας" κι ο ανέφελος ουρανός ευκολύνουν σε κείνες
τις χώρες την παρατήρηση. Μα με τον Πλάτωνα και τους έλληνες ομοϊδεάτες
του η νέα λατρεία θα λάβει αρτιότερη διαμόρφωση, επειδή "
ότιπερ αν
Έλληνες βαρβάρων παραλάβωσι, κάλλιον τούτο εις τέλος απεργάζονται
"
(Πλάτ., Επιν. 987d),
φράση πολύ γνωστή που πάει για κορώνα σε
πανηγυρικούς
.

Αστρολατρεία
Η αστρολατρεία, που την πρώτη ένδειξή της έχουμε στον Τίμαιο και στους Νόμους, παίρνει ανησυχητική διάσταση στο γεροντικό έργο, την Επινομίδα, γραμμένο ύστερα από τους Νόμους, γνήσιο πιθανότατα μ' όλες τις επιφυλάξεις της κριτικής. Ολόκληρες περικοπές της σε κάνουν να σκεφτείς, αν σοβαρεύεται ή αν παίζει ο Πλάτων, υποψία που τελευταία μου φαίνεται πως πρέπει ν' απλωθεί σε μεγάλο μέρος του πλατωνικού έργου. Ή μήπως διάνοια σαν του Πλάτωνα ξεγλίστρησε τόσο χαμηλά με τα χρόνια και κάτω από ορισμένα περιστατικά;
Υστερόγραφο: το ειρωνικό σχόλιό μου [ευτυχώς πέθανες νωρίς...] μετά τη ρήση του ανδρός, μόνον... ειρωνικό δεν είναι. Πού να 'βλεπε τι έκαναν οι βάρβαροι μ' αυτά που παρέλαβαν από τους Έλληνες, σαν και λόγου του...

8 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Δεν θέλω να δικαιολογήσω τον Πλάτωνα αλλά αν δούμε λίγο την εξέλιξη του θα βγάλουμε κάποια χρήσιμα συμπεράσματα.

Για παράδειγμα πόσο φιλικά προσκείμενος προς την δημοκρατία θα ήταν κάποιος που είχε δει την δημοκρατία να σκοτώνει τον δάσκαλο του, να οδηγεί την πόλη στη καταστροφή του Πελλοπονησσιακού πολέμου και στα υπόλοιπα δεινά (λιμός, πανούκλα, σικελική εκστρατεία κλπ κλπ)?

Έτσι ο Πλάτωνας έζησε πλήρως την παρακμή του Ελληνικού Πολιτισμού όπως αυτός αντκατοπτρίζονταν στην Αθήνα και λογικό ήταν να αντιδράσει. Ισως να είχε και λίγο μανία με τον άλλο κόσμο (ψυχές, σφαίρες των ιδεών, μετεμψύχωση) και έτσι το πράγμα ήρθε και έδεσε.

Ηταν και λίγο ψιλο-απατεώνας όταν ερχόνταν στο να υποστηρίξει την άποψη του (χρησιμοποιώντας όλα τα τεχνάσματα τα οποία επέκρινε στους αλλους π.χ. σοφιστές) καθώς και δεν υπήρχε και σοβαρός αντίλογος εκείνη την εποχή με αποτέλεσμα να θεωρείται πολύ αυθεντία σε διάφορα ζητήματα.

Τέλος το οτι η χριστιανική θρησκεία είναι πολύ αντιγραφή από τον Πλάτωνα σε πολλά σημεία είναι και αυτό γνωστό.

Δε φταίει όμως για αυτό ο Πλάτωνας και μέσα στη σκέψη του είχε και καλά σημεία.

1 είπε...

Σε γενικές γραμμές, αν εξαιρέσουμε τη δεύτερη και την τρίτη παράγραφο του μηνύματός σου, συμφωνώ μαζί σου.

Ο Σωκράτης και τα μαθητούδια του δεν απογοητεύθηκαν από τη δημοκρατία, λυσσασμένοι εναντίον της ήταν. Τώρα κατά πόσον η δημοκρατία στην Αθήνα οδήγησε την πόλη στον Πελοπονησιακό Πόλεμο είναι ένα ζήτημα. Το αν έφταιγε η δημοκρατία για την πανούκλα το εκλαμβάνω ως χιούμορ...

Εντάξει. Παρήκμασε ο ελληνικός (αθηναϊκός) πολιτισμός, παρήκμασε και η (αθηναϊκή) δημοκρατία, αλλά άλλο αυτό άλλο να τους δίνεις μία να πάνε ακόμα παρακάτω, και να προσπαθείς επιπλέον να πάρεις πίσω και όλες τις κατακτήσεις τους. Που δεν ήταν και λίγες.

Ενδιαφέροντα ζητήματα πάντως.

Ανώνυμος είπε...

Προφανώς και δεν φταίει η δημοκρατία για τον Πελλοπονησιακό Πόλεμο όμως ο Πλάτωνας πιστευω οτι δεν το ξερει. Υπάρχει ενα ρητό που λέει οτι "οταν το μόνο που έχεις είναι ένα σφυρί όλα μοιάζουν με καρφί".

Ο Πλάτωνας δεν έχει όλη την οικονομική θεωρία που εκλαμβάνουμε ως δεδομένη σήμερα. Τότε κανένας δεν είχε μιλήσει για τον πόλεμο ως συνέχεια της πολιτικής και σε καμία περίπτωση δεν νομίζω οτι είχαν ασχοληθεί με τα οικονομικά ή άλλα αίτια του πολέμου. Για αυτόν η Αθήνα ήταν η αθώα πόλη (το οτι ξεζούμιζε τις άλλες δεν είχε σημασία για αυτόν) η οποία οδηγήθηκε σε πόλεμο από αποφάσεις του λαού. Επίσης υπήρχαν και κακές αποφάσεις του λαού και έτσι ο πλάτωνας σκέφτηκε και είπε οτι φταίνε οι πολλοί.

Προφανώς και δεν έφταιγε η δημακρατία για την πανούκλα αλλα αν κάποιος βλέπει ήττες και πεθαμένους παντού δεν νομίζω οτι θα το σκεφτεί και πολύ, οταν μάλιστα ψάχνει και για επιχειρήματα εναντίον της δημοκρατίας. Και όταν ο καθένας έχει χάσει κανα-δυο συγγενείς ή φίλους και ψάχνει για ένοχο θα κατηγορήσει όποιον του δείξουν. Βγαίνει λοιπόν ο Πλάτωνας, τα λέει και ωραία, έχει και μαθητές οι οποίοι άυριο θα κυβερνήσουν και ήρθε και έδεσε.

Πάντως για να ενισχύσω λίγο και την άποψη περι απατεωνιάς του Πλάτωνα να πω οτι ανοιξε την ακαδημία του σε κεντρικότατο σημείο της αθήνας και την κατηγορούσε (την αθήνα) όλη μέρα. Αν πήγαινε στη σπάρτη την οποία θεωρούσε πρότυπη πόλη και την κατηγορούσε με αντίστοιχο τρόπο (τη σπάρτη) θα τον είχαν φάει νύχτα. Απο τη μια δεν του άρεσε η δημοκρατία από την άλλη τη χρησιμοποιούσε για να μιλάει. Αυτό νομίζω οτι οι αρχαίοι το λέγανε ειρωνεία...

Θα συμφωνήσω οτι είναι πολύ ενδιαφέροντα θέματα και θα παραπέμψω στο βιβλίο του Καστοριάδη "Ο Πολιτικός του Πλάτωνα". Τώρα θα μου πείς για τον καστοριάδη αλλα εντάξει...

1 είπε...

Όχι, μωρέ... Τι να σου πω για τον Καστοριάδη; Μεγάλωσα με τα βιβλία του. Μετά είχε γράψει εκείνο το ανεκδιήγητο "Μπροστά στον Πόλεμο" και την έκανα με πλάγια βηματάκια. Έγινε μόδα, έγινε του συρμού [ό,τι έπρεπε εκείνη την εποχή για τους βαρυστοχιασμένους αλλαγίτες που έγραφαν και διάβαζαν Ελευθεροτυπία - τώρα έχουν τον Νόαμ], πέθανε και, post mortem, μάθαμε ότι δούλευε για κάτι χρόνια στον ΟΑΣΑ. Όχι ότι είναι πρόβλημα, αλλά γιατί το 'κρυβε;

Έλα τώρα! Γράψε μας κάτι καλό για τον Πλάτωνα, αφού το κατέχεις το θέμα, να μαθαίνουμε κι εμείς κάτι. Δεν κάνω πλάκα. Αν έχεις χρόνο, γράψε κάτι και μην περιορίζεσαι στα -ούτως ή άλλως αποσπασματικά- σχόλια. Στείλε το με ένα email ή ανέβασέ το ως σχόλιο και το βάζω μετά ως post. Πληζ!;

1 είπε...

Προς EgoDemonCracy

Εσύ το έστειλες το σχόλιο από χθες, εγώ το πήρα σήμερα με e-mail -ως συνήθως- αλλά στο blog δεν έχει εμφανιστεί ακόμα...

Το παραθέτω:

"Μπα δεν νομιζω οτι ζουμε σε πολιτεια πλατωνα style...αφου εξακολουθουμε να κανουμε σεξ για απολαυση και οχι για τεκνοποιηση!

Σωστή η παρατήρηση, πλην όμως:

1. Δεν μιλάμε για σεξ και απολαύσεις διότι ο blogger είναι πλατωνιστής και κόβει τα σχόλια.
2. Αν κρίνουμε από την αύξηση του πληθυσμού σε παγκόσμιο επίπεδο το σεξ παράγει κυρίως ανθρώπους...
3. ... και όχι απόλαυση, κάτι που συνάγεται και από τη ραγδαία αύξηση των κρουσμάτων βίας και ψυχο-ασθενειών [αν το απολάμβανε ο πλανήτης γιατί να τρέχει στους δρόμους με ένα όπλο στο χέρι ή στους γιατρούς και στους φαρμακοτρίφτες;]
4. Κι αν αντιτείνεις ότι η αύξηση των ψυχο-ασθενειών οφείλεται σε άλλους λόγους [κοινωνικούς, business κ.λπ.], να σε αντικρούσω τονίζοντας ότι ήδη από τα μέσα της δεκαετίας του 1950 οι Αμερικανοί ψυχοθεραπευτές είχαν διαπιστώσει ότι από όσες ψυχο-ασθένειες είχε περιγράψει ο Φρόυντ μόνον ο ναρκισσιμός "επιβίωνε" [το αναφέρει νομίζω ο Κρίστοφερ Λας στην "Κοινωνία του ναρκισσισμού"]. Κι αν δεχτούμε ότι ο ναρκισσισμός κυριαρχεί στην εποχή μας, τότε δεν μπορούμε να μιλάμε για σεξ, αλλά για... αυνανισμό.
5. Στο παλιό καλό αναρχικό σύνθημα "Αν πετύχει η μλκία τύφλα να 'χει το γμσι" θα μπορούσε να αντιτείνει κάποιος το...
6. "καλή κι η μλκια αλλά με το γμσι γνωρίζεις κόσμο".
7. Ακόμα και ο Πλάτων, με το μαύρο και πικρό χιούμορ του, θα πρέπει να το είχε καταλάβει ότι δεν μπορεί να τα ζητάς όλα χωρίς να δίνεις στο πόπολο έστω και μια γυάλινη χάντρα...

Ανώνυμος είπε...

Ευχαριστώ για τη πρόσκληση να γράψω για τον Πλάτωνα αλλα δυστυχώς δεν το κατέχω το θέμα τόσο καλά (οσο θα ήθελα τουλάχιστον).

Σχετικά με την σεξουαλική διαπαιδαγώγηση η οποία είναι και απαραίτητη προυπόθεση για να δεις το sex ως απόλαυση και χωρίς όλο αυτό το πλέγμα ενοχών και καταπιέσεων σε παραπέμπω στα εξής (τα σχόλια είναι για την ελλαδα) :

1. Την ανύπαρκτη ελληνική σεξουαλική διαπαιδάγωγηση. Η μάλλον στην αρνητική της χροιά. http://www.iospress.gr/ios2004/ios20041226a.htm .

2. Στα ΜΜΕ. Αμφιβάλλω αν θα δεις σε άλλη ευρωπαική χώρα τόσο μεγάλη προβολή του προτύπου του αγάμητου. Αν και σε ξεγελάει στην αρχή μια και ουκ ολίγες βγαίνουν με τα μόνο απαραίτητα μη ξεχνάμε οτι το target group είναι οι μαμάδες και μπαμπάδες και όχι τα πιτσιρίκια. Καταλαβαίνεις λοιπόν μετά από λίγο ποιά πρότυπα προβάλλονται.

Αν θεωρήσουμε λοιπόν ως ομάδα ελέγχου τους εργένηδες/εργένισσες, δηλαδή την ηλικία 20-35, τα παραπάνω μας οδηγούν στο προφανές: οτι κατα γενική ομολογία σήμερα αυτή η ηλικία είναι μακράν πιο κομπλεξαρισμένη απο ότι παλιότερα. Και δεν το λέω ως παλιός που νομίζει οτι τα ξέρει καλύτερα από τους νέους μια και εγώ σε αυτή τη γενιά ανήκω. Απλά βλέπω οτι αν και στο μιλητό όλοι ειναι καλοί στο δια ταυτα αστα...

Οσοι θελανε να το απολαυσουν το sex πάντα το απολαμβάνανε. Το θέμα είναι οτι η κοινωνία αντί να απελευθερωθεί και να κάνει το ίδιο (να απολαμβάνει) συνεχίζει να στιγματίζει αυτούς που κυνηγανε την απόλαυση. Απο αυτή την άποψη είμαστε σε πολύ πλάτωνα style κοινωνία. Αφού η πολιτεία δεν παίρνει θέση και αφήνει την σεξουαλική διαπαιδαγώγηση στα κατηχητικά τι περιμένεις?

1 είπε...

Ειλικρινά δεν ξέρω αν η γενιά 20-35 είναι "μακράν πιο κομπλεξαρισμένη από ό,τι παλιότερα". Προσωπικά δεν το νομίζω, κρίνοντας κι απ' τη δική μου γενιά κι από την προηγούμενη. Το μεγάλο πρόβλημα με τους 20-35 ήταν ότι η προηγούμενη γενιά, η γενιά των γονιών τους, αυτοί δηλαδή που σήμερα είναι κάτι παρακάτω από 50 και κάτι παραπάνω από 60, ήταν γενιά... γάτων.

Όλη αυτή η γενιά, των -50 ως 60+, ανδρώθηκε ή... γυναικώθηκε, σε μια περίοδο, δεκαετίες 60 και 70, όπου η Ελλάδα γνώριζε μια αλματώδη οικονομική ανάπτυξη. Έχοντας ξεφύγει από τις αθλιότητες του πολέμου και του εμφυλίου καθώς και από τις συμπληγάδες της δεκαετίας του 50, η Ελλάδα πλούτιζε κι άρχιζε ν' αλλοιθωρίζει προς τα έξω, μιμούμενη πρότυπα αλλά στην ουσία χωρίς ν' αλλάζει ήθη.

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα, της αλλαγής είναι το ενδυματολογικό. Παρατήρησε για παράδειγμα φωτογραφίες με φοιτητές που διαδήλωναν για την Κύπρο στα μέσα της δεκαετίας του 1950 και φοιτητές που διαδήλωναν κατά της χούντας.

Καπάκι, ήρθε κι η μεταπολίτευση κι έδεσε το γλυκό. Αυτό που μέχρι τότε ήταν ίσως η φυσιολογική αλλαγή των ηθών σε μια κοινωνία που από ημιαγροτική μεταμορφωνόταν σε κοινωνία υπηρεσιών, ανακατεύτηκε με την αριστεροσύνη και όλο το κύμα απαγορευμένων, λόγω χούντας, "γνώσεων" εισέβαλε βίαια μη αφήνοντας τίποτα όρθιο.

Οι... γάτες το τσίμπησαν στον αέρα. Χωρίς να έχουν κάνει την παραμικρή επανάσταση ή "επανάσταση" άρχισαν να κινούνται λες και είχαν αλλάξει τον ρου του σύμπαντος. Και δεν έχει σημασία αν κάποιοι ήταν ή δεν ήταν μέτοχοι αυτής της αριστεροφροσύνης, μιλάω για το γενικό κλίμα που διαμορφωνόταν απ' αυτήν. Κάποια πράγματα έγιναν πιο απλά, αλλά όχι για πολιτικούς λόγους - για λόγους οικονομικούς και κοινωνικούς.

Οι... γάτοι, αυτήν την περιρρέουσα -αριστερόφρονη- ατμόσφαιρα την έβγαλαν, αμέσως μετά, ως καπατσοσύνη στην ανατροφή των παιδιών τους. Η γενιά 20-35, και οι μικρότερες ηλικίες επίσης, είναι η γενιά που καπελώθηκε άγρια από τους γονείς της: διάλογος γονιού παιδιού, ό,τι καλύτερο για την κουλτούρα και την εκπαίδευση του παιδιού, κακομάθεμα και ικανοποίηση κάθε αιτήματος, αλλά και τεράστιες απαιτήσεις. Όλα αυτά με λόγο που απέπνεε αριστεροφροσύνη και προοδευτιλίκι, αλλά με πρακτική βαθύτατα συντηρητική.

Και δεν είναι τυχαίο ότι μέσα σε 25-30 χρόνια, στο διάστημα μιας γενιάς δηλαδή, αυξήθηκε το ποσοστό αυτών που πιστεύουν στο θεό από 75% στο 97%. Η πίστη στο θεό δεν αποτελεί από μόνο του δείγμα συντηρητισμού, αλλά όταν η δημοφιλία του Χριστόδουλου ήταν κάποτε στο 85%, και η εκκλησία, ως θεσμός, χαίρει τεράστιας εμπιστοσύνης τότε γιατί να μην διαπαιδαγωγείται σεξουαλικά η νεολαία στο κατηχητικό;

Α, και κάτι άλλο, σημαντικό κατά τη γνώμη μου. Η γενιά -50 ως +60, που τα έδωσε όλα για την κονόμα και την κοινωνική καταξίωση, για την αλλαγή και την απαλλαγή, κατάφερε μ' αυτή την "ανωτερότητα" που τη διακρίνει ["ξέρεις τι κάναμε εμείς τότε ρε!"] κατάφερε, με τις απαιτήσεις και το μπλα-μπλα, να διαπαιδαγωγήσει μια γενιά "αυτιστικών" ανθρώπων, ναρκισσιστών. Κοιτάζω καμιά φορά τους πιτσιρικάδες και τις πιτσιρίκες και έχω την εντύπωση ότι έχουν μονίμως μπροστά τους έναν καθρέφτη και αυτοθαυμάζονται. Και την παρατήρηση την έχω κάνει εδώ και πολλά χρόνια. Μόνον που τώρα το φαινόμενο έχει καταντήσει ενδημικό...

Για να απολαύσεις κάτι πρέπει πρώτα να χαλαρώσεις. Αν είσαι -ή σε έχουν- στην τσίτα τα πράγματα δυσκολεύουν. Πότε "βγαίνουν στην αγορά εργασίας" οι νέοι σήμερα; Μπορούν να συντηρήσουν ένα σπίτι για να (συν)ευρίσκονται ήρεμα, όμορφα και παθιασμένα;

Λίγο σκόρπια όλα αυτά, και ελπίζω να μη σε κούρασα.

Ανώνυμος είπε...

ΕΙΜΑΙ -50

ΚΑΙ ΜΠΟΡΩ ΝΑ ΠΩ ΟΤΙ Η ΓΕΝΙΑ ΠΟΥ ΑΝΗΚΟΥΜΕ ΚΑΙ ΟΙ ΔΥΟ ΦΙΛΕ ΧΡΗΣΤΟ

ΥΠΗΡΞΕ ΚΩΛΟΦΑΡΔΗ

Η ΑΣΤΙΚΗ ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ ΤΑΞΗ

ΣΤΗΝ ΥΠΟΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΑΡΧΟΝΤΟΦΡΙΚΙΑ ΤΗΣ ΟΠΟΙΑΣ ΕΧΩ ΤΗΝ ΤΥΧΗ ΝΑ ΑΝΗΚΩ

ΑΠΑΛΛΑΓΜΕΝΗ ΑΠΟ ΤΟ ΦΟΒΟ ΤΗΣ ΤΕΚΝΟΠΟΙΗΣΗΣ

ΕΧΟΝΤΑΣ ΝΙΚΗΣΕΙ ΤΟ ΜΠΑΜΠΟΥΛΑ ΤΩΝ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΩΣ ΜΕΤΑΔΙΔΟΜΕΝΩΝ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ

ΚΑΙ ΜΕΣΑ ΣΤΟ ΧΙΠΠΙΚΟ ΠΝΕΥΜΑ ΠΟΥ ΚΟΥΒΕΝΤΙΑΖΟΥΜΕ ΠΑΡΑΠΕΡΑ

ΑΠΗΛΑΥΣΕΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ

ΙΣΩΣ ΑΠΟ ΚΑΘΕ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΗ

ΚΑΙ ΣΙΓΟΥΡΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΜΕΧΡΙ ΤΩΡΑ ΕΠΟΜΕΝΕΣ ΓΕΝΙΕΣ



ΑΘΗΝΑ Η ΦΟΡΟΥΜΙΑΣ



ΥΓ.

ΕΣΤΙΑΖΟΜΑΙ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΣΕΞ ΠΟΥ ΕΘΕΣΕ Ο ΦΙΛΟΣ ΜΟΥ Ο ΕΓΩΔΑΙΜΟΝΚΡΑΤΗΣ

ΤΑ ΠΕΡΙ ΕΞΑΡΓΥΡΩΣΗΣ ΤΟΥ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ ΔΕ ΧΡΕΙΑΖΟΝΤΑΙ ΣΧΟΛΙΑ

Η ΙΔΙΑ